Dag 7: De Barmhartige Samaritaan

Samen werken, bidden, een toren van 200 stukjes hout bouwen en in elkaar laten storten, heerlijke wraps met zelfgemaakte seitan eten, een lezing van Dave Andrews, wildplukken met Maaike, kampvuurtje erbij met verhaaltjes, en verstoppertje spelen, dat was ongeveer de dag.

Zou ons Godsbeeld net zo in elkaar gaan storten als deze toren?

Ik word altijd een beetje verdrietig als in interreligieuze dialoog Jezus verwordt tot een wijze, dode, man die mooie dingen gezegd heeft. Dat maakte me een klein beetje huiverig voor de workshop van vandaag. Tegelijkertijd had ik Dave Andrews eerder gehoord, en had hij superboeiende dingen te zeggen.

Dave Andrews kwam dus vandaag spreken. Eerst iets over zijn leven. Toen hij en zijn vrouw een jaar of twintig en pasgetrouwd waren, jong en relatief rijk, lazen ze over de Rijke Jongeling (Markus 10), die alles moest verkopen wat hij had, en het geld aan de armen geven. Beiden hadden ze nog geen theologieschool gedaan, dus ze hadden nog niet geleerd dat je dit anders kunt interpreteren dan hoe het er staat. Daarom deden ze maar gewoon wat er stond. Ze hebben op verschillende plekken (Afghanistan, India) geleefd in gemeenschappen met mensen. Nu wonen ze in Australië en zoeken naar “radical inclusive compassionate communitiy.” Met acceptatie voor overeenkomsten en verschillen, veilig, waarin iedereen bijzonder is en niemand vervangbaar. Moslims worden geaccepteerd als moslim en hoeven niet bekeerd te worden tot het christendom.

Maar, vroeg ik, verwatert het dan niet tot een zouteloos humanisme? En Jezus is toch de weg tot verlossing, is het niet enorm belangrijk dat ze christen worden?

Dave antwoordde met een stukje theologie, en een paar verhalen. Inderdaad, doen alsof alle geloven eigenlijk hetzelfde zijn, doet geen recht aan welk geloof dan ook.

Jezus is de weg, en we zijn gewend aan te nemen dat mensen dus christen moeten worden. Maar als Jezus de weg is, moeten we dan niet kijken naar hoe hij zelf omging met mensen met een andere religie?

Aan het begin van zijn werk op aarde, in Lukas 4, vertelt Jezus waarvoor hij gekomen is. Vervolgens noemt hij dat God Elia naar een weduwe buiten Israël stuurde, en dat Naäman uit Syrië genezen werd.

Slechts tweemaal prees Jezus het geloof van iemand. Eén keer bij een Romeinse Centurio, één keer bij een Kanaänitische vrouw (Markus 7). De laatste nota bene uit het volk dat uitgeroeid had moeten worden om het Joodse geloof zuiver te houden. Een Samaritaanse vrouw leerde Jezus kennen. Lees het verhaal (Johannes 4) eens met de gedachte dat het een moslima is. Een net iets verkeerd geloof, op een net iets verkeerde plaats God aanbidden…

Hij vertelde over zijn kerk, waar ze dolblij zijn als de moslims komen – die nemen altijd zulk lekker eten mee. De kerk komt samen in de kelder van een groot kerkgebouw (want “boven durven mensen geen scheten te laten” *) en zit vol met mensen die in de maatschappij buiten de boot vallen. Wanneer de moslims worden ontvangen is er één ding dat door hem benadrukt wordt richting zijn gemeenteleden: “niet aanraken, niet aanraken, niet aanraken”. Om die veilige gemeenschap te zijn voor gasten. Een moslimvriendin (hoofddoek en al) van Dave kwam met heerlijk eten aan. Dave had deze vrouw nooit zelfs maar een hand gegeven. Eén van de kerkgangers stond op en gaf haar een grote knuffel. Haar ogen werden groot van verschrikking, maar veranderden toen ze ervoer dat dit een uiting was van dankbaarheid. Ze sloeg haar armen om hem heen. De liefde over grenzen van cultuur heen.

Typerend was een vraag aan Dave van iemand in Australië die zijn werk kende: “Is er dan inderdaad een manier om met moslims die trouw is aan God, en niet uitgaat van haat maar van liefde?” Wij mogen moslims liefhebben, accepteren. De Geest overtuigt. En is misschien het enige dat nodig is voor moslims, om de Levende Jezus en de God van barmhartigheid en genade te leren kennen en hem te volgen? En is dat niet precies hetzelfde als wat nodig is voor zoveel mensen bínnen de kerken?

Ketterij natuurlijk, dit alles. Maar is niet ook Jezus’ werk op aarde begonnen als ketterij binnen het gevestigde Judaïsme? En de reformatie? “Je moet me níét geloven, dit is maar mijn mening – overdenk het en bedenk wat je er zelf van vindt,” zei Dave Andrews. Ik weet nog niet wat ik ervan vind, behalve dat ik het razend interessant vind. Het voelt in ieder geval heel anders dan wazig alles-is-eigenlijk-hetzelfde-geloof. Rond de afsluiting stelde hij een vraag die bleef hangen: “Welke Barmhartige Samaritaan ken jij?”

(Hier heb ik gefocust op een klein stukje van de lezing dat mij erg aansprak. Dit doet de veelkleurigheid, diepgang en de humor van de verhalen eigenlijk tekort – wil je meer van zijn verhalen en theologie weten, lees dan The Jihad of Jesus / Heilig Verweer van Dave Andrews)

*) Dit heeft hij niet vandaag verteld, maar een paar jaar geleden op een andere plek in Nederland. Ik lees dit als “omdat mensen zichzelf daar niet durven te zijn”.

… en afsluiten met wraps met kleurrijke vulling.

– Ronald